|
|
|
|
|
In deze editie van Reflecties besteden we o.a. aandacht aan de vraag 'Kunnen planten intelligent zijn?' Lang werd die vraag zowel voor dieren als planten niet gesteld. En als die vraag wel gesteld werd, was voor de meeste mensen het antwoord duidelijk; 'Nee, natuurlijk niet.'
|
Voor dieren is er, gesteund door allerlei onderzoek, al een aantal decennia meer ruimte voor afwijkende meningen. (zie o.a. Reflecties #12) Waar het plantaardig leven betreft, komt de veranderingen van inzicht de laatste jaren ook op gang.
|
|
Waarschijnlijk heeft het iets te maken met onze evolutie als soort. Nu hebben in dit deel van de wereld de meesten van ons een plek met een dak boven ons hoofd waar we veilig zijn. En ons eten halen we heel comfortabel in de supermarkt. Duizenden jaren geleden was dat wel anders. Voor onze verre voorouders was het alert zijn op gevaar van levensbelang. En de dreiging kwam meestal van soortgenoten of andere roofdieren. Planten vormden als het ware het groene decor waarvan ze niet zoveel te vrezen hadden. Sterker nog, planten werden voor de jagers/verzamelaars steeds belangrijker als een betrouwbare bron van voeding.
|
Geen wonder dat de groene wereld een kalmerend effect heeft op ons zenuwstelsel. Uit onderzoek blijkt dat zelfs een foto van groene natuur aan de muur al een kalmerende uitwerking op ons heeft. Dan kun je je voorstellen wat er kan gebeuren als je met rust en aandacht aanwezig kunt zijn in echte natuur.
|
Wij hopen dat onze workshops bosbaden, themadagen en nieuwsbrieven een bijdrage leveren aan het groeiende bewustzijn dat we deel zijn van een wereld die ademt en leeft.
|
|
|
|
|
|
|
- Het Kaasjeskruid maak je niets wijs
|
- Menselijke intelligentie voorbij
|
|
|
|
|
|
|
|
HET KAASJESKRUID MAAK JE NIETS WIJS
Van het geheugen van bloemen tot het sociale gedrag van bomen: de cognitieve capaciteiten van onze plantaardige neven en nichten zijn overal om ons heen te vinden.
Op het eerste gezicht lijkt het Kaasjeskruid een onopvallend onkruid. Het is echter wat het 's nachts doet wat dit bescheiden plantje in de wetenschappelijke schijnwerpers heeft gezet. Uren voor de dageraad komt het in actie en draait zijn bladeren in de richting van de verwachte zonsopgang. Het plantje lijkt zich te herinneren waar en wanneer de zon de vorige dagen is opgekomen en doet er alles aan om elke ochtend zoveel mogelijk lichtenergie te verzamelen. Als onderzoekers in hun laboratoria proberen om de plantjes in de war te brengen door de locatie van de lichtbron te veranderen, leren ze gewoon de nieuwe oriëntatie.
|
En het Kruidje-roer-me-niet vouwt haar blaadjes samen bij aanraking of trilling. Maar toen onderzoekers deze plantjes herhaaldelijk van een hoogte lieten vallen, leerden de planten dat dit ongevaarlijk was en bleef de klapreactie uit.
|
Het idee dat planten zich intelligent kunnen gedragen, laat staan leren of herinneringen kunnen vormen, was tot voor kort niet bepaald gangbaar. Geheugen vereist immers hersenen is de overtuiging, en planten missen zelfs het meest rudimentaire zenuwstelsel. De afgelopen 10 jaar is dit standpunt echter sterk in twijfel getrokken.
|
We weten nu dat planten informatie over tientallen omgevingsfactoren waarnemen en integreren. En dat ze deze kennis gebruiken en zich flexibel aanpassen aan veranderende omstandigheden. Zo kunnen ze herkennen of nabije planten verwant of niet verwant zijn en hun foerageerstrategieën daarop aanpassen.
Ook zetten ze complexe verdedigingsmechanismen in bij het herkennen van specifieke roofdieren. De Zandraket bijvoorbeeld, kan de trillingen detecteren die worden veroorzaakt door kauwende rupsen, en oliën en chemicaliën produceren om de insecten af te weren.
Planten communiceren ook met elkaar en andere organismen, zoals parasieten en microben, o.a. door netwerken van schimmels die de wortelsystemen van meerdere planten met elkaar verbinden, een soort ondergronds internet.
|
Wetenschappers die het epigenetisch geheugen onderzoeken zullen de eerste zijn om te erkennen dat dit fundamenteel anders is dan hersengerelateerd geheugen. Beide vormen van geheugen hebben echter een ding gemeen: Een blijvende verandering in het gedrag veroorzaakt door een omgevingsprikkel die niet langer aanwezig is.
|
Rest de vraag 'Wat geheugen werkelijk is?' Of beter gezegd; 'Hoe definiëren wij geheugen?'
|
|
Gebaseerd op een artikel door Laura Ruggles in de Groene Amsterdammer .
|
|
|
|
DE MENSELIJKE INTELLIGENTIE VOORBIJ
|
|
|
James Bridle is niet makkelijk in een hokje te plaatsen, naast schrijver is hij kunstenaar, onderzoeker en radiopresentator voor de BBC.
|
In 'Manieren van Zijn' beschrijft Bridle allerlei vormen van niet menselijke intelligentie. Zoals slijmzwammen die complexe puzzels oplossen, octopussen die weten te ontsnappen uit hun kooi, planten die op verrassende manieren met elkaar communiceren, en eksters die zichzelf herkennen in een spiegel.
|
|
Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat er een caleidoscoop van andere belevingswerelden bestaat, en hoe simplistisch we tot nu toe hebben gedacht over andere levensvormen. Een beetje zoals 'lijk jij op mij' = intelligent, en 'ben je te anders' = niet intelligent.
|
|
Bridle: "De belichaming van intelligentie vormt de intelligentie. Het ontstaat in de relaties die het met de omgeving aangaat." Anders gezegd: intelligentie speelt zich niet alleen af in het brein, maar in de wereld, door leven. En het gaat volgens de schrijver om het stellen van een fundamenteel andere vraag. "Niet: 'Lijk jij op mij?' Maar: 'Hoe is het om jou te zijn?'
|
|
En als de natuur om ons heen inderdaad vol zit met intelligente levensvormen, roept dat ook diepe ethische vragen op. Wat bezielt ons dan om zo met andere levende wezens om te gaan?
|
|
Bridle (en ik, en vele anderen met hem) is daarover zeer bezorgd. "We moeten dringend toe naar een 'andere manier van zijn' in de wereld: aandachtiger, nieuwsgieriger, speelser, met meer empathie voor de radicaal andere belevingswerelden die ons omringen."
|
|
|
|
|
|
BOMEN - DEEL 10
|
|
|
Deze prachtige bomen ontmoette ik tijdens een wandeling op een regenachtige dag aan de rand van Breda.
|
|
|
|
|
|
The question is not simple. The story of one life cannot be seen separately from the story of other lives. What we call the self is part of a large matrix of relationship and society. Had we been born to a different family, in a different time, in a different world, we would not be the same. All the lives that surround us are in us.
|
|
The Chorus of Stones; the private life of war.
|
|
Susan Griffin (filosoof, schrijver, dichter)
|
|
|
|
|
|
AGENDA
Hieronder onze agenda voor de komende periode. Meer informatie en kaartjes vind je op onze website >
|
|
|
|
|
SINT JANSBERG, PLASMOLEN (NIJMEGEN)
|
|
Zaterdag 11 Nov. 10.00 tot 12.30
|
|
|
|
|
NATUURPARK WOLFSLAAR, BREDA
|
|
Zondag 12 Nov. 14.00 tot 16.30
|
|
|
|
Zaterdag 18 Nov. 11.00 tot 13.30
|
|
|
|
|
KENNEMERDUINEN + STRAND, HEEMSTEDE
|
Zaterdag 25 Nov. 14.00 tot 16.30
|
|
|
|
|
AMSTERDAMSE BOS, AMSTELVEEN
|
|
Zondag 26 Nov. 10.00 tot 12.30
|
|
|
|
|
We hopen je binnenkort (weer) op een van onze workshops te ontmoeten. Ga voor meer informatie en kaartjes naar de agenda op onze website >
|
|
|
|
|
|
LAAT HET ONS WETEN
|
Als lezer kun je bijdragen aan de kwaliteit van deze nieuwsbrief. Stuur ons je suggesties, ideeën of kanttekeningen. Alle feedback is welkom.
|
En heb je deze nieuwsbrief via een omweg ontvangen en ben je nog niet geabonneerd, schrijf je dan nu in. Wij zorgen er dan voor dat het volgende nummer ook op jouw virtuele deurmat valt!
|
|
|
|
|
Voor meer informatie over bosbaden, wie wij zijn, wat we doen, de agenda en de mogelijkheid een kaartje te kopen voor deelname aan komende activiteiten, ga naar onze website: forestbathingnederland.nl
|
|
|
|
|
|
|
|
© 2023 Forest Bathing Nederland / Martin Thomas - tekst en fotografie, tenzij anders vermeld.
|
|
|
|
|
